Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, thiết bị bay không người lái (UAV) đã trở thành công cụ không thể thiếu trong các chiến dịch cứu hộ và ứng phó khẩn cấp trên toàn thế giới.
Trung Quốc: UAV trong cứu trợ lũ lụt
Trong trận lũ lịch sử xảy ra tại tỉnh Hà Nam, UAV đã đóng vai trò then chốt trong công tác cứu hộ và duy trì liên lạc tại các khu vực bị cô lập do ngập lụt nghiêm trọng.
Một số UAV được điều động từ xa đã thiết lập mạng viễn thông tạm thời, phủ sóng ổn định cho khu vực rộng hơn 50 km² và hoạt động liên tục suốt 24 giờ, hỗ trợ thông tin liên lạc cho lực lượng cứu hộ và người dân. Nhờ khả năng triển khai nhanh, các UAV này giúp thay thế hạ tầng truyền thông bị tê liệt trong thảm họa.
Ngoài ra, nhiều loại UAV cứu hộ được sử dụng để vận chuyển nhu yếu phẩm, tiếp cận khu vực ngập sâu, và hỗ trợ tìm kiếm người mắc kẹt. Một số thiết bị điều khiển từ xa còn có khả năng chịu tải lên đến ba người lớn, hoạt động hiệu quả trong phạm vi 800 mét, giúp sơ tán người dân ra khỏi vùng nguy hiểm.
UAV cũng được sử dụng để giám sát từ trên cao, ghi nhận hình ảnh thời gian thực nhằm đánh giá tình hình ngập lụt, hỗ trợ điều phối nguồn lực và xác định vị trí khẩn cấp cần tiếp cận.
Bên cạnh nhiệm vụ cứu hộ, UAV còn được huy động cho công tác phun khử trùng, vận chuyển thiết bị y tế và hỗ trợ các hoạt động phòng chống dịch bệnh sau lũ.
Nhờ sự linh hoạt, tự động hóa và khả năng tiếp cận địa hình khó, UAV đã trở thành lực lượng quan trọng, giúp tăng hiệu quả và tốc độ trong các hoạt động cứu nạn, cứu hộ trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt..
Malawi: Ngăn ngừa và ứng phó bằng UAV
Trong giai đoạn phòng ngừa, các UAV được sử dụng để lập bản đồ địa hình chi tiết, theo dõi tình trạng sông ngòi và mô phỏng diễn biến mực nước trong các điều kiện thời tiết cực đoan. Dữ liệu thu thập được từ UAV, kết hợp với dữ liệu vệ tinh, đã giúp xây dựng bản đồ nguy cơ có độ phân giải cao, hỗ trợ cộng đồng địa phương nhận diện vùng rủi ro và triển khai biện pháp ứng phó sớm.
Chỉ trong vòng 24 giờ, nhiều UAV được triển khai để thu thập hình ảnh thực địa và truyền dữ liệu thời gian thực về tình trạng ngập lụt, nhờ đó giúp lực lượng cứu hộ mặt đất xác định các khu vực nguy cấp cần được hỗ trợ khẩn cấp.
Một số UAV còn được trang bị cảm biến nhiệt để hỗ trợ tìm kiếm người bị mắc kẹt, đồng thời vận chuyển các gói cứu trợ y tế đến những khu vực bị cô lập.
Sau thảm họa, UAV cũng đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn phục hồi. Các chuyến bay giám sát đã giúp đánh giá nhanh thiệt hại về hạ tầng và nhà ở, cung cấp dữ liệu minh bạch và chính xác để phục vụ hoạt động bồi thường bảo hiểm và lập kế hoạch tái thiết.
Mỹ: UAV trong cứu hộ, cứu nạn và truy bắt tội phạm
Tại bang Tây Virginia (Mỹ), lực lượng cứu hộ và cảnh sát đã sử dụng UAV để tìm kiếm người mất tích, theo dõi tội phạm và kiểm soát hỏa hoạn. Trong một vụ cháy rừng gần 12 ha, UAV giúp đội cứu hỏa xác định các điểm nóng, từ đó ngăn chặn đám cháy lan rộng.
Lực lượng chức năng sử dụng UAV để thực hiện công việc cứu hộ, cứu nạn trong thiên tai. Ảnh minh họa: Shutterstock.
Trong những tình huống bắt giữ con tin và đối đầu vũ trang, cảnh sát tại Tây Virginia đã sử dụng UAV để tiếp cận các tòa nhà nguy hiểm mà không cần phải trực tiếp điều động nhân lực vào bên trong. Với khả năng quan sát bằng tia hồng ngoại và tầm nhìn ban đêm, UAV có thể nhanh chóng xác định vị trí các nghi phạm lẩn trốn trong các khu vực rừng rậm hoặc ban đêm.
Các UAV này được trang bị hệ thống liên lạc hai chiều, giúp cảnh sát đàm phán từ xa với các nghi phạm trong thời gian lên tới 6 giờ. Nhờ vậy, lực lượng thực thi pháp luật có thể đảm bảo an toàn cho nhân viên trong khi vẫn kiểm soát được tình hình.
Theo dõi nghi phạm bằng máy bay không người lái. Ảnh: WBOY.
Libya: UAV ứng cứu nhân đạo
Với khả năng cung cấp hình ảnh trên không có độ phân giải cao, UAV giúp các đội cứu hộ nhanh chóng xác định những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, từ đó ưu tiên phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả. Không chỉ ghi lại không ảnh của vùng ngập lụt, UAV còn hỗ trợ xác định các cơ sở hạ tầng bị hư hại, qua đó giúp các đơn vị cung cấp điện và nước nhanh chóng phục hồi hệ thống bị gián đoạn.
Một ví dụ điển hình cho vai trò quan trọng của UAV trong ứng phó thiên tai là cơn bão đổ bộ vào Mozambique vào tháng 1/2021. Ngay sau khi bão tan, UAV đã được triển khai để thực hiện công tác tìm kiếm người mất tích và đánh giá thiệt hại trên diện rộng. Nhờ khả năng triển khai ngay lập tức và hoạt động hiệu quả trên các địa hình phức tạp, UAV đã cung cấp dữ liệu thiết yếu cho các hoạt động cứu trợ kịp thời và chính xác.
Trong nhiều tình huống khẩn cấp, UAV còn đóng vai trò như một phương tiện vận chuyển cứu trợ, đưa thuốc men, thực phẩm và các nhu yếu phẩm đến những khu vực bị cô lập, nơi phương tiện truyền thống không thể tiếp cận. Với ưu thế về thời gian và khả năng di chuyển linh hoạt, UAV đã tối ưu hóa nỗ lực cứu trợ, rút ngắn thời gian tiếp cận và tăng khả năng sống sót cho các nạn nhân.
Kết luận
Những thành công kể trên đã khẳng định UAV không chỉ là một công cụ hỗ trợ kỹ thuật, mà còn là một phương tiện cứu sinh thực sự. Từ khả năng bay trong điều kiện khắc nghiệt cho đến việc cung cấp dữ liệu trực tiếp tại hiện trường, UAV ngày càng đóng vai trò thiết yếu trong các chiến dịch cứu hộ và phục hồi sau thiên tai trên toàn thế giới.
