Theo nghiên cứu mới nhất của Unmanned Airspace và Global AAM/UAM Market Map, tổng vốn đầu tư đã được quy hoạch và cam kết dành cho cơ sở hạ tầng di chuyển hàng không tiên tiến (AAM – Advanced Air Mobility) tại khu vực Viễn Đông và Bắc Mỹ trong bốn tháng qua đã tăng vọt lên gần 450 triệu USD. Các khoản đầu tư lớn vào AAM cũng đang được thực hiện tại Trung Đông. Trong khi đó, châu Âu đang tụt lại phía sau khi đầu tư vào cảng hàng không thẳng đứng (vertiport), hệ thống quản lý giao thông AAM và các hạng mục hạ tầng mặt đất khác vẫn còn rất hạn chế.
Sự khác biệt đến từ vai trò của chính quyền địa phương
Chia sẻ về kết quả nghiên cứu, Philip Butterworth-Hayes, người dẫn đầu nhóm nghiên cứu, cho biết:
“Trong những tháng gần đây, điểm khác biệt lớn nhất giữa các khu vực phát triển nhanh về AAM và các khu vực khác chính là vai trò của chính quyền địa phương trong việc đặt nền móng cho các dự án hạ tầng AAM.”
Tại Mỹ, nhiều bang và khu vực đang triển khai các chiến lược phát triển AAM như Oklahoma, Maryland, Michigan, Georgia, Texas, South Carolina, New York, cùng Tộc người Choctaw ở Oklahoma. Các khu vực này đã đưa AAM vào kế hoạch phát triển giao thông tổng thể, góp phần thu hút đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuẩn hóa quy trình cấp phép xây dựng vertiport.
Tại Trung Quốc, hơn 15 thành phố và khu vực đang tích cực quy hoạch tuyến đường bay, mua máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng chạy điện (eVTOL) và xác định vị trí vertiport để triển khai xây dựng. Cách tiếp cận “từ dưới lên”, tức là chính quyền địa phương chủ động dẫn dắt, giúp quá trình tích hợp tiêu chuẩn và quy định diễn ra thuận lợi hơn so với phương thức “từ trên xuống”, vốn chủ yếu do ngành công nghiệp tự định hướng.
Đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng AAM
Một số dự án AAM do chính quyền địa phương thúc đẩy không chỉ mang tính thử nghiệm mà đã có kế hoạch triển khai thực tế.
Tại Mỹ, bang Oklahoma có kế hoạch đầu tư khoảng 35 triệu USD trong năm nay vào vertiport và công nghệ quản lý không lưu, tập trung vào các ứng dụng như vận chuyển bệnh nhân và thiết bị y tế, cứu hộ tại khu vực khó tiếp cận, và hỗ trợ hoạt động thực thi pháp luật.
Trong khi đó, Shenzhen (Thâm Quyến, Trung Quốc) có thể là chính quyền địa phương đầu tư mạnh nhất vào AAM, với cam kết rót 12 tỷ nhân dân tệ (tương đương 1,7 tỷ USD) vào cơ sở hạ tầng phục vụ nền kinh tế hàng không tầm thấp trong hai năm tới. Kế hoạch của thành phố này bao gồm việc xây dựng hơn 1.200 bệ cất/hạ cánh cho taxi bay và máy bay không người lái từ nay đến năm 2026.
Theo Butterworth-Hayes, tiến độ triển khai tại các khu vực đang có sự khác biệt lớn:
- Viễn Đông: 218 vertiport đã được lên kế hoạch hoặc đang trong quá trình xây dựng.
- Trung Đông: Con số này là 41.
- Châu Âu: Chỉ có 13 vertiport, và hầu hết đều phục vụ mục đích nghiên cứu, thử nghiệm thay vì khai thác thương mại vào năm 2025 hoặc 2026.
Châu Âu vẫn phụ thuộc vào hạ tầng hàng không truyền thống
Tại châu Âu và Bắc Mỹ, hầu hết các dự án vertiport ban đầu sẽ dựa trên cơ sở hạ tầng hàng không hiện có, bao gồm sân bay và bãi đáp trực thăng.
Ngược lại, ở Viễn Đông, nơi hàng không tổng hợp có dấu ấn nhỏ hơn, khoảng 75% các vertiport mới sẽ được xây dựng ngay trong hoặc xung quanh các thành phố để phục vụ nhu cầu di chuyển đô thị. Điều này giúp khu vực này tiến xa hơn trong việc triển khai dịch vụ taxi bay và các giải pháp AAM tiên tiến.
Dù thị trường AAM toàn cầu đang phát triển nhanh chóng, nhưng châu Âu vẫn chậm hơn đáng kể so với Mỹ và Trung Quốc, chủ yếu do thiếu sự chủ động từ chính quyền địa phương và tốc độ phát triển chính sách còn chậm. Nếu không có những thay đổi lớn về chính sách và đầu tư, châu Âu có thể tụt hậu so với các khu vực khác trong cuộc đua phát triển hàng không đô thị trong tương lai.
Cre: Urban Air Mobility News
